PASS Teorisi: Zekâyı Yeniden Tanımlamak

Bazı çocuklar çok zeki oldukları halde akademik olarak zorlanır. Çünkü okul başarısı yalnızca bilgi kapasitesine değil, bilginin nasıl kullanıldığına da bağlıdır.
Bu farkı anlamak için PASS teorisi bize güçlü bir çerçeve sunar.

PASS teorisi, zekâyı sabit bir puan değil, işleyen bir sistem olarak ele alır.
Yani bir çocuğun “nasıl düşündüğünü” anlamaya odaklanır.

Dört temel alan:

  1. Planlama: Hedef belirleme ve strateji oluşturma becerisi.

  2. Dikkat: Uyarıcıları seçme ve sürdürme gücü.

  3. Ardıl İşlemleme: Bilgiyi sıralı biçimde işleme.

  4. Eşzamanlı İşlemleme: Parçaları anlamlı bir bütün haline getirme.

Bu alanlar birlikte çalıştığında çocuk yalnızca “öğrenmez”, öğrenmeyi yönetir.

Planlama ve İrade: Başarının Görünmeyen Kasları

Birçok çocuk akademik süreçte motivasyon değil, düzenleme eksikliği yaşar.
Planlama becerisi gelişmemişse çocuk ne zaman, nasıl çalışacağını bilemez.
İrade ise bu planı sürdürme gücüdür.

İradeyi desteklemek için:

  • Günlük hedefler koymak

  • Küçük başarıları fark etmek

  • Geri bildirimleri anında vermek
    etkilidir.

Bu beceriler, çocuğun yalnızca okulda değil, yaşamda da özdenetim kazanmasını sağlar.

Zekâdan Fazlası: Öğrenme Ekosistemini Kurmak

PASS temelli değerlendirmelerde amaç, çocuğun zayıf alanlarını “tamir etmek” değil, güçlü alanlarıyla denge kurmaktır.
Bir çocuk ardıl işlemlemede zorlanıyorsa, görsel stratejilerle desteklenebilir.
Bir diğeri dikkat dağınıklığı yaşıyorsa, çevresel düzenlemeler işe yarar.

Zekâ, bu ekosistemin yalnızca bir parçasıdır. Asıl önemli olan, bilişsel becerilerin birlikte nasıl çalıştığıdır.

Sonuç

Okul başarısı; dikkat, planlama, ardıl işlemleme ve iradenin bir bileşimidir.
Bu alanları anlamak, çocuğun potansiyelini “puanlarla” değil, işleyişle değerlendirmek demektir.

🔗 Daha Fazla Oku